Giáo trình điện tử
Phương pháp nghiên cứu tài liệu
trong nghiên cứu khoa học

MỤC LỤC

Phần 2. Phương pháp tìm kiếm tài liệu tham khảo khoa học

Tìm kiếm và chọn lọc kết quả

Kết hợp linh hoạt các công thức tìm kiếm

Sau khi đã có một chiến lược tìm kiếm rõ ràng, với một số hành trang nhất định để xuất phát, chỉ còn ngồi vào máy tính, mở trình duyệt và bắt đầu tìm kiếm.

Tuỳ vào mỗi công cụ tìm kiếm, cần phải kết hợp nhiều cách tìm kiếm với các công thức khác nhau. Mỗi công cụ lại được phát triển trên những nền tảng công nghệ khác nhau (dù có những nét tương tự), nên cũng cần phải biết các quy tắc kết hợp những chức năng tìm kiếm khác nhau của công cụ được sử dụng.

Phối hợp từ khoá

Trong đa số trường hợp, cần phải dùng nhiều từ khoá khác nhau, sơ cấp và/hoặc thứ cấp, để tăng độ chính xác của công thức và loại trừ các kết quả không phù hợp. Trật tự trước sau của các từ khoá được một số bộ máy tìm kiếm (như Google) xem là có tầm quan trọng khác nhau. Khi dùng từ khoá, một số từ không mang nghĩa trực tiếp sẽ bị bỏ qua (như đã liệt kê ở phần trước). 

Một số bộ máy tìm kiếm có khả năng phân tích tình huống để gợi ý các từ khoá lân cận hoặc các chủ đề liên quan. Hãy tận dụng các chức năng này.

Nếu số kết quả được đưa ra quá nhiều, điều đó đồng nghĩa với công thức tìm kiếm chưa tốt, có thể thêm vài từ khoá để giới hạn phạm vi kết quả lại.

Nếu kết quả quá ít và không có tài liệu phù hợp, hãy bỏ bớt từng từ khoá có tầm quan trọng thấp nhất để mở rộng phạm vi, hoặc phải thay đổi bằng một bộ từ khoá khác.

Bài thực hành

Chuỗi chính xác

Đối với đa số các công cụ tìm kiếm, nếu muốn tìm một chuỗi chính xác các từ, theo đúng trật tự, chỉ cần đặt chuỗi từ đó vào giữa cặp dấu ngoặc kép. Cách này hữu hiệu để tìm một câu, một đoạn văn bản, một chuỗi dài các từ (đặc biệt là các tên riêng) đã biết chính xác.

Bài thực hành

Các toán tử Boolean

Hầu hết các công cụ tìm kiếm đều cho phép kết hợp các toán tử Boolean: AND (VÀ), OR (HOẶC), NOT (KHÔNG). Thông thường, toán tử AND được lập mặc định cho nhiều từ khoá được sử dụng đồng thời (trừ trường hợp tìm "chuỗi chính xác"). Các toán tử thường phải được viết hoàn toàn bằng chữ in, có một khoảng trắng trước và và một khoảng trắng sau để phân biệt với từ cần tìm.

• AND: kết quả phải có chứa tất cả các từ cần tìm. 
• Ví dụ: muốn tìm "Động vật có xương sống", dùng các từ khoá "Chim AND Thú AND Bò sát AND Cá"...
• OR: kết quả có chứa một hoặc nhiều trong số các từ đi kèm với toán tử này. 
• Ví dụ: muốn tìm "Động vật", dùng các từ khoá "Chim OR Thú OR Bò sát OR Cá"...
• NOT: kết quả không được có từ đi kèm với toán tử này. 
• Ví dụ: bộ từ khoá "Chim NOT Thú" có thể cho ra kết quả "Có lông vũ", hoặc ngược lại "Thú NOT Chim" có thể cho ra "Nuôi con bằng sữa".

Việc kết hợp nhuần nhuyễn các toán tử này đòi hỏi phải có tính logic cao trong tư duy, có nhiều kinh nghiệm tìm kiếm và hiểu biết rõ cấu trúc các kiểu website và trang web khác nhau.

Bài thực hành