Giới
thiệu giáo
trình
Tác
giả
Kiểm
tra đầu vào
Phần
1. Các bước triển khai
một đề tài nghiên cứu khoa học
Phần 2. Phương
pháp
tìm kiếm tài liệu tham khảo khoa học
Phần
3. Khai thác
thông tin từ tài liệu khoa học
Phần
4. Phương
pháp viết tài liệu khoa học
Phần
5. Kĩ thuật soạn thảo
tài liệu khoa học
Kiểm
tra đầu ra
Phản
hồi kết quả
Thư mục |
Phần
2. Phương pháp tìm kiếm tài liệu tham
khảo khoa học
Lựa
chọn nguồn tài nguyên và công
cụ tìm kiếm
Các cơ sở dữ liệu
Các cơ sở dữ liệu thông
tin khoa học kĩ thuật thường được các công ti, tổ
chức lớn xây dựng, bằng cách tập hợp
thông tin tóm tắt từ rất nhiều các tạp
chí chuyên ngành khác nhau,
sắp xếp và tổ chức sao cho việc tìm kiếm
thông tin (chủ yếu là các
bài báo đăng trên các tạp
chí chuyên ngành) được dễ
dàng hơn.
Thông tin về các
tài liệu thường được cung cấp ở dạng tóm tắt, với
tên tác giả, tựa bài, tựa tạp
chí, thông tin ấn loát (năm, tập, số,
trang), có hoặc không có bài
giới thiệu tóm tắt nội dung (abstract/résumé)
chính.
Mỗi cơ sở dữ liệu có
cách tra cứu khác nhau, nhưng thông
thường đều cung cấp nhiều khả năng kết hợp các
công thức tìm kiếm khác nhau, từ đơn
giản đến nâng cao. Phần lớn đều cho phép mở
tài khoản tra cứu miễn phí nhằm lưu trữ
các kết quả đã tìm kiếm, lịch sử
các phiên làm việc, gửi kết quả hoặc
thông báo, theo dõi tin tức qua thư
điện tử, v.v.
Có nhiều kiểu cơ sở dữ liệu: tra
cứu tóm tắt hoàn toàn miễn
phí, không có toàn văn; tra
cứu tóm tắt miễn phí, truy cập toàn
văn thu phí; cả tra cứu và truy cập đều thu
phí; tra cứu tóm tắt miễn phí
và truy cập một số tài liệu miễn phí;
v.v.
Ưu điểm và nhược điểm của
các cơ sở dữ liệu được tóm tắt trong bảng dưới
đây:
Ưu
điểm |
Nhược
điểm |
Bổ khuyết cho các thư
mục thư viện
Giúp
tìm kiếm các tài liệu mà
thư mục thư viện không thống kê, chủ yếu
là các bài báo
chuyên ngành.
Thông tin cập nhật
Giúp
tìm được những thông tin mới mẻ, cập nhật,
có tính thời sự.
Thống kê chi tiết
các bài báo đăng trên
các tạp chí chuyên ngành
Đây
là công cụ chính nên
dùng để tìm các bài
báo chuyên ngành.
Cung cấp các
thông tin tham khảo chính xác
Nhờ
các tính năng kết hợp các
công thức tìm kiếm khác nhau,
thông tin tìm thấy qua các cơ sở dữ
liệu sẽ có tính chính xác
cao độ.
|
Khả năng tiếp cận tài liệu
hạn chế
Do
thông tin được tập hợp theo chuyên
ngành, từ rất nhiều nguồn khác nhau, do
đó không phải lúc nào cũng
có thể tiếp cận được toàn văn tài
liệu. Rất thông thường, nhất là trên
các cơ sở dữ liệu trực tuyến, muốn có
toàn văn phải trả phí dịch vụ cho nhà
cung cấp.
Cách sử dụng phức tạp
Nói
chung, do có tính chuyên sâu
nên các cơ sở dữ liệu thường đòi hỏi
người sử dụng có những kĩ năng đôi khi
khá phức tạp, cần mất nhiều thời gian để làm quen
và làm chủ được thao tác.
|
Giới
thiệu một số cơ sở dữ liệu lớn
- Current
Content:
là cơ sở dữ liệu tóm tắt nổi tiếng nhất, do ISI
(Institute for Scientific Information) phát triển, bao gồm
thông tin tóm tắt các bài
báo của
trên 14.000 tạp chí chuyên
ngành thuộc đủ mọi
lĩnh vực. Các nguồn tra cứu miễn phí truy cập tại
mục Free
Resources, trong đó có:
- Master
Journal List: danh sách các tạp
chí chuyên ngành có uy
tín, thuộc hầu
hết các chuyên ngành khoa học
và kĩ thuật,
do ISI bình chọn với các tiêu
chí rất
nghiêm ngặt;
- Current
Patents Gazette: thông tin
phát minh sáng chế hàng tuần
trên khắp thế giới;
- Index to Organism Names:
chỉ mục tên khoa học các loài sinh vật;
- ISI
Highly Cited.com:
cơ sở dữ liệu các chuyên gia và đơn vị
nghiên
cứu có uy tín khoa học trên khắp thế
giới;
- In-cites:
thông tin xếp hạng khoa học của các quốc
gia, trường
đại học, tạp chí, nhà nghiên cứu,
bài
báo, v.v.;
- Expert
Essays:
các cơ sở dữ liệu và thông tin
chuyên sâu về các trích dẫn
khoa học;
- v.v.
- Applied
Science & Technology Abstracts:
tóm tắt (từ
1993) và chỉ mục (từ 1983) của
trên 1,3 triệu bài báo của 485 tạp
chí
chuyên ngành thuộc các lĩnh vực khoa
học ứng dụng
và công nghệ. Phải đăng kí
thành viên
mới tra cứu được.
- Chemical
Abstracts:
cơ
sở dữ liệu hàng đầu thế giới trong lĩnh vực hoá
học, do
Hiệp hội Hoá học Hoa Kì (CAS) xây dựng
và
phát triển. Phải sử dụng các phần mềm
chuyên dụng
do CAS cung cấp mới tra cứu được.
- Georef:
cơ sở dữ liệu khoa học địa lí do Viện Địa lí Hoa
Kì (AGI) xây dựng từ năm 1966, giới thiệu gần 3
triệu
tài liệu gồm các bài báo,
tựa sách,
bản đồ, báo cáo hội nghị, báo
cáo kĩ thuật,
luận án, và hàng năm cập nhật hơn
90.000
tài liệu mới. Tuy nhiên phải đăng kí
và trả
tiền mới tra cứu được.
- ACM:
cơ sở dữ liệu tóm tắt và toàn văn về
khoa học
máy tính, do Hiệp hội Máy
tính Hoa Kì
(Association for Computing Machinery) phát triển.
Tìm kiếm đơn giản miễn phí, phải đăng
kí mới dùng được các chức năng
tìm kiếm
nâng cao và truy cập toàn văn.
- PubMed:
cơ sở dữ liệu khổng lồ về các bài
báo chuyên ngành y học,
hoá sinh và sinh học phân tử, do
Thư viện Y học Quốc gia Hoa Kì (NLM) xây dựng
và
phát triển. Thông tin tóm tắt
có hệ thống,
có thông tin thống kê trích
dẫn, có
liên kết đến các nguồn cung cấp toàn
văn (miễn
phí hoặc thu phí) cho các
bài báo.
- Articles@INIST:
cơ sở dữ liệu các tài liệu chuyên
ngành do
Viện Thông tin Khoa học và Kĩ thuật Quốc gia
Pháp
(INIST) phát triển.
- Các tài liệu
được đưa vào cơ
sở dữ liệu này phải trải qua một quá
trình
đánh giá nghiêm ngặt của một hội đồng
chuyên
môn, nên giá trị khoa học rất
cao.
- Hiện nay đã có
gần 2 triệu (từ 1990)
tài liệu được lưu trữ, và hàng
ngày cập
nhật hàng ngàn tài liệu mới.
- Tra cứu tóm tắt miễn
phí bằng hai giao diện tiếng Pháp và
tiếng Anh.
- Có thể sử dụng từ
khoá bằng nhiều thứ tiếng khác nhau.
- Truy cập toàn văn
có thu phí.
- Nhà nghiên cứu ở
các nước phương Nam (đang phát triển) được Tổ
chức Đại học Pháp ngữ (AUF)
hỗ trợ phần lớn kinh phí (65-85 %) để mua các
tài liệu này. Ở Việt Nam có ba trung
tâm hỗ trợ đặt tại
Hà Nội, Đà Nẵng và TP. HCM.
- V.v.
|